Informacje o produkcie

Łacińska sentencja „De gustibus (et coloribus) non est disputandum”, ktĂłrej ĹşrĂłdło jest nieznane (prawdopodobnie była średniowieczną formułą scholastyczną), w wolnym tłumaczeniu mĂłwi, iĹź gust nie podlega dyskusji lub szerzej, Ĺźe o gustach się nie rozmawia, a dyskusje dotyczące osobistych gustĂłw prowadzą do niczego. Mimo tego, od zawsze trwały polemiki i rozwaĹźania dotyczące gustĂłw, ktĂłre nie ominęły takĹźe świata psychologii muzyki. Współczesny człowiek zanurzony jest w morzu muzyki jak nigdy dotąd w historii. Wszechobecność muzyki oraz wielość gatunkĂłw i stylĂłw muzycznych, z jakimi się spotykamy na co dzień daje szansę, co więcej, zmusza do dokonywania wyborĂłw. Jak zatem słuchacz odróşnia pojęcia „lubię” i „nie lubię” w kontekście muzyki? Co stanowi tą wielce indywidualną miarę przykładaną do twĂłrcĂłw i ich dzieł? Na jakiej zasadzie słuchacze wybierają, mając przed sobą nieskończoną liczbę alternatyw muzycznych?

Przywołana wcześniej formuła zawierała myśl, że nie przypadkowe cechy rzeczy, lecz ich istota jest przedmiotem filozofii. Pytając o mechanizm wyjaśniający, dlaczego słuchamy, tego, czego słuchamy stajemy przed wyłaniającą się kwestią samej przyczyny, czyli w tym przypadku, problemem preferencji muzycznych. Prezentowana książka opiera się na założeniu, iż osobowość manifestuje się w wyborach muzycznych człowieka, a preferencje muzyczne znajdują swoje źródło w strukturze osobowości. Tym samym prezentowana książka daje możliwość obcowania ze starymi pytaniami, ale także, co najważniejsze, nowymi odpowiedziami. Celem pracy była próba opisania preferencji muzycznych w kontekście wyodrębnionych przez R. B. Cattella cech osobowości, wyjaśnienie związku między preferencjami a cechami osobowości, zbadanie siły tej relacji w trzech grupach wiekowych, a także próba zbudowania modeli, które pomogą przewidywać preferencje muzyczne u osób charakteryzujących się określonymi wymiarami osobowości. Do pomiaru zmiennych niezależnych wykorzystany został kwestionariusz osobowościowy Cattella (The 16 Personality Factors Test) w autoryzowanym opracowaniu polskim Kucharskiego (2004). Natomiast do pomiaru zmiennych zależnych posłużył adaptowany do potrzeb badania Krótki Test Preferencji Muzycznych (Short Test of Music Preferences - STOMP) Goslinga i Rentfrowa (2003) oraz Test Prób Muzycznych własnego autorstwa.

Przyjęte w badaniach założenie o osobowościowych uwarunkowaniach preferencji muzycznych okazało się trafne. Preferencje muzyczne, oprócz szeroko opisanych w książce uwarunkowań biologicznych, kulturowych, rodzinnych i edukacyjnych, znajdują także swoje uzasadnienie w względnie stałych właściwościach funkcjonowania psychicznego jednostki. Przedstawione w książce wyniki wskazują jednocześnie na bardzo ciekawy mechanizm, pokazujący, że założony przez Cattella addytywny charakter cech osobowości warunkuje preferencje względem wyodrębnionych w badaniu czterech czynników muzycznych. Prawdopodobnie to właśnie te uwarunkowania; wewnętrzne i indywidualne, przesądzają o takich, a nie innych wyborach muzycznych człowieka. Zarazem słuszna okazała się także hipoteza o znaczeniu wieku w kształtowaniu relacji między cechami osobowości wyróżnionymi przez Cattella a preferencjami muzycznymi. Zróżnicowanie siły związku między preferencjami muzycznymi a warunkującymi je czynnikami osobowości, wskazuje na silną manifestację cech osobowościowych w wyborach muzycznych osób z najstarszej grupy wiekowej. Można przyjąć istnienie trzech mechanizmów, wyjaśniających dlaczego istnieje silna relacja między cechami osobowości a preferencjami muzycznymi. Po pierwsze, słuchacze szukają takiej muzyki, a co za tym idzie, takich gatunków muzycznych, które dają im szeroko pojętą przyjemność; od zwykłej przyjemności estetycznej, wywoływanej określonymi elementami kompozycji muzycznej, do przyjemności związanej z wyższymi procesami kognitywnymi. Po drugie, preferencje muzyczne mogą ujawniać pewne informacje o osobowości słuchacza, albowiem muzyka pozwala utrzymać lub osiągnąć określony poziom pobudzenia organizmu. Trzeci mechanizm tłumaczący powyższą relację, można zrozumieć poprzez fakt, że muzyka pozwala na wykreowanie określonej, czy też utrzymanie jednolitej wizji własnej tożsamości.



Książka składa się z dziesięciu rozdziałów, w tym trzech o charakterze teoretycznym, stanowiących przegląd literatury przedmiotu, jeden (IV) dotyczy metodologii badań własnych, a pięć rozdziałów poświęconych jest analizie wynikĂłw badań własnych (V – IX ). W teoretycznej części pracy wyodrębniono rozdziały poświęcone kolejno:

a) roli preferencji muzycznych w życiu współczesnego człowieka i złożoności badań nad tym zagadnieniem,

b) poza osobowościowym (biologicznym, rodzinnym, kulturowym, edukacyjnym) uwarunkowaniom preferencji muzycznych

c) osobowościowym uwarunkowaniom preferencji.

Ostatni rozdział, dziesiąty, zawiera dyskusję wyników i wnioski końcowe.